نظام سیاسی و اجتماعی اسلام و ایران میز تمدن اسلامی مسأله منتخب میز: فقدان بینش تمدنی معطوف به تمدن نوین اسلامی R شناسنامه اجمالی مساله R شناسنامه تفصیلی مساله R سیاست ها R بسته اقدامات
اندیشه تمدن نوین اسلامی محدود به داخل مرزهای ایران نیست/ پیشتازی اندیشمندان جهان اسلام در اندیشه تمدن نوین اسلامی1398/10/14 شنبهکرسی نقد علمی ظرفیتهای انقلاب اسلامی در تمدن نوین اسلامی با ارائه بیژن عبدالکریمی، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی تهران و ناقدی حجت الاسلام والمسلمین محسن الویری، رئیس میز تمدن اسلامی قطب های فکری وفرهنگی در دفتر تبلیغات اسلامی شعبه اصفهان برگزار شد.به گزارش روابط عمومی دفتر تبلیغات اسلامی، کرسی نقد علمی "ظرفیتهای انقلاب اسلامی در تمدن نوین اسلامی" با ارائه بیژن عبدالکریمی، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی تهران و ناقدی حجت الاسلام والمسلمین محسن الویری، رئیس میز تمدن اسلامی قطب های فکری وفرهنگی با دبیری علمی اصغر منتظرالقائم در دفتر تبلیغات اسلامی شعبه اصفهان برگزار شد. در این نشست عبدالکریمی در بخش نخست سخنان خود به چهار دلیل اندیشه تمدن نوین اسلامی را اندیشهای قابل دفاع نشمرد و گفت: انسانمحور نبودن تمدن و برخاستن اندیشه تمدنسازی از نگاه شیءوار به تمدن که بدترین شکل غربزدگی است. وی دلیل دوم قابل دفاع نشمردن اندیشه تمدن نوین اسلامی را ریشه داشتن اندیشه تمدنسازی در اراده معطوف به قدرت در برابر اراده معطوف به حقیقت دانست و افزود: دلیل سوم پنداره در برابر مدرنیته بودن تمدن نوین اسلامی در حالی که مدرنیته تقدیر بشر بوده و زیست جهان مدرن اجتنابناپذیر است. این عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی تهران؛ گورزاد و پر از ابهام بودن اندیشه تمدن نوین اسلامی در مؤلفههایی مانند تأسیس، نوین، عامل و ...را جزو چهار دلیل قابل دفاع نبودن اندیشه تمدن نوین اسلامی برشمرد. در ادامه حجت الاسلام والمسلمین الویری در مقام پاسخ به این مباحث دو محور ملاحظات عام و ملاحظات ناظر به ادله را بیان کرد و گفت: در ملاحظات عام، ابهام در مفاهیم مورد استفاده مانند انسانمحوری، اراده، حقیقت، مدرنیته و زیست جهانمدرن و تقدیر است. وی افزود: ابهام در ساختار مدعا و روشن نبودن بنا و مبنا و اجزای این دیدگاه وجود دارد، لذا این دیدگاه برگرفتههایی ناهمگون از عرفان هندی، اندیشه سنتگرایانی مانند آقای نصر، اندیشه جریان فردیدیها، اندیشه اصحاب فرهنگستان قم، میراث دینی سنتی موجود در حوزهها و دنیای مدرن است و مبانی معرفتی آن روشن نیست و نیز ابهام در روش پژوهشی که صاحب این دیدگاه را به این باور رسانده است. رئیس میز تمدن اسلامی ملاحظات ناظر به ادله را مشخص نبودن این که کدام قرائت درباره تمدن نوین اسلامی محل نقد عبدالکریمی خواند و افزود: تعارض در نکوهش همزمان معتقدان به تمدن نوین اسلامی به دو دلیل مغایر با هم؛ نکوهش به دلیل باورنداشتن دنیای مدرن و نکوهش به دلیل غربزدگی است. وی افزود: تحقیر انسان در تلقی عبدالکریمی و غفلت از جایگاه بلند انسان در عالم هستی، یکسانانگاری محدودیت اراده انسان با نفی آن در سخنان عبدالکریمی و تعارض این نگاه با آموزه بلند «لا جَبر و لا تَفویض بل امرٌ بین امرین» در تفکر مکتب اهل بیت علیهم السلام است. عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم از دیگر ملاحظات ناظر به ادله را قابل انکار نبودن اثربخشی و سودمندی اراده معطوف به قدرت، البته مشروط به فراهم بودن دیگر شرایط، خلط بین پذیرش واقعیت و تسلیم در برابر واقعیت برشمرد و اضافه کرد: عبور همه تمدنها از مرحله تغییر تدریجی و پرهزینه واقعیتهای موجود تارسیدن به مرحله شکوفایی، شایسته بهرهبرداری بودن بخشهایی از دنیای مدرن به عنوان بخشی از تجربه بشر و مدعای اصلی تمدن نوین اسلامی با وجود تعدد دیدگاهها درباره ابعاد مختلف آن روشن است. محورهای بخش دوم سخنان عبدالکریمی حول اجتنابناپذیر بودن ابهام و دکارتی بودن طمع بدون ابهام سخن گفتن به دلیل خطی نبودن تفکر، قابل قبول نبودن انتظار این که یک قرائت مشخص از تمدن نوین اسلامی نقد شود، رازآلودگی تقدیر و قابل پیشبینی نبودن تاریخ و ضرورت خضوع در برابر حقیقت و در واکنش به آن حرکت کردن در کرسی نقد علمی "ظرفیتهای انقلاب اسلامی در تمدن نوین اسلامی" بود. حجت الاسلام والمسلمین الویری در محورهای دوم سخنانش به قابل قبول نبودن ابهام در مقام گفتوگو به دلیل ابتنای گفتوگو بر یک چارچوب مشترک بین طرفین در حالتی که انسان در برابر پرسش دیگری قرار میگیرد، پرداخت و گفت: پیامد منفی مشخص نساختن قرائت محل نقد از تمدن نوین اسلامی و روبرو شدن با نقد گزارههایی است که مطلقا قائل بیرونی ندارد. وی با اشاره به خلاف مسلمات بودن عدم امکان پیشبینی آینده چه بر اساس آموزههای دینی و چه بر اساس دانش آیندهپژوهی، اظهار داشت: محدود نبودن اندیشه تمدن نوین اسلامی به داخل مرزهای ایران و پیشتازی اندیشمندان جهان اسلام در این زمینه و پذیرش شکلگیری یک تمدن جدید اسلامی از سوی نظریهپردازانی مانند هانتینگتون و حجم قابل توجه نوشتههای غربیها در این زمینه را باید مورد توجه قرار داد. در ادامه مباحث مربوط به سنجشناپذیری ادعاهای شاعرگونه انکشاف حقیقت و همسانی با آن از دیگر محورهای سخنان حجت الاسلام والمسلمین الویری در این نشست بود. در بخشی از این نشست منتظرالقائم هم دیدگاه خود را بیشتر از منظر تاریخی بیان کردند و جویا جهانبخش هم که در جلسه حضور داشتند معطوف به آن ملاحظاتی داشتند. در انتها رئیس میز تمدن اسلامی قطب های فکری و فرهنگی در پاسخ به دیدگاه و نکات اعضای این کرسی علمی از منظر تاریخی خاطرنشان کرد: باید بین شرایط یک کودک در حال رشد و یک پیرمرد در حال افول که رفتارها و ناتوانیهایی مانند هم دارند و نیز بین یک کِشتی در حال حرکت و آن چه در درون این کشتی بین سرنشینان آن میگذرد فرق نهاد.