Select Page

نشست علمی «مفهوم شناسی عدالت جنسیتی» برگزار شد

سومین نشست از سلسله نشست های تخصصی عدالت با عنوان «مفهومشناسی عدالت جنسیتی» در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی دفتر تبلیغات اسلامی، سومین نشست از سلسله نشست های تخصصی عدالت با عنوان «مفهوم شناسی عدالت جنسیتی» با حضور فریبا علاسوند «عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات زن و خانواده» و حجت الاسلام والمسلمین حسین بستان «عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه» در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی دفتر تبلیغات اسلامی برگزار شد.

در ابتدا علاسوند با بیان این که خلط مفهومی جدی در زمینه عدالت جنسیتی وجود دارد، گفت: گفت و گو پیرامون واژه عدالت جنسیتی نیازمند بحث از عدالت، جندر، و بحث از ترکیب این دو است.

وی با بیان این که چند نکته راجع به عدالت پژوهی وجود دارد، افزود: این بحث در فهم اسلامی علی رغم اهمیت، شرافت و سابقه دیرینه اش بحث ضعیفی است و در حد مباحث ثبوتی از عدالت و یا تعریف صوری از عدالت باقی مانده است و ابعاد عمل گرایانه حوزه عدالت که می تواند با ترکیب های مختلف جلو برود، در مجموعه متون اسلامی بر جای مانده منقح نیست.

عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات زن و خانواده اظهار داشت: به نوعی به شرافت معنایی عدالت اکتفا کردیم و ارتباط دادن رادیکالی و افراطی عدالت به احکام اسلامی و گره زدن این بحث به حسن و قبح عقلی و احکام دینی، کلاف پیچیده ای را در این حوزه ایجاد کرده است.

وی با اشاره به این که غرب بیشتر به سمت مباحث عمل گرایانه عدالت رفته و به بحث از عدالت در مقام اثبات پرداخته اند، تصریح کرد: در غرب به این که مردم چه برداشتی از عدالت دارند و چه جامعه، اقتصاد و سیاستی را عادلانه می دانند و به فهم زمان و مکان در عدالت و تعیین معیارهایی که تقسیم بندی های اجتماعی و سیاسی را عادلانه می کند، پرداخته اند و دغدغه اجتماعی تر آنها در حوزه عدالت باعث شده مزیت های اندیشه ای و پژوهشی را در این حوزه به دست آورند.

علاسوند با بیان این که ما نیاز داریم مفهوم عدالت را موسّع کنیم و به مباحث اجتماعی عدالت هم بپردازیم، گفت: بحث عدالت از بحث های بسیار زنده در غرب است و هنوز نظریات قدرتمند با هم معارضه می کنند و پیرامون این که کدام نظر مناسب تر می باشد، گفتگوهای نیرومندی در جریان است.

وی با بیان این که در بحث جنسیت هم بحث جدی وجود دارد، گفت: ما واژه «جندر» که تبار 60 ساله در فضای فکری غرب دارد و برای خود نهاد و نظام معنایی ساخته را صرفاً در حد واژه آن معادل سازی می کنیم و از تمام آن تبار و تأثیرگذاری اجتماعی غفلت می کنیم.

عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات زن و خانواده تصریح کرد: «جندر» به یک مفهوم اطلاق نمی شود بلکه در متون فمینیستی از آن به ایدئولوژی جندر تعبیر می شود که برای شناخت آن باید تبار معنایی را بشناسیم زیرا مطرح شدن این واژه به دنبال این بود که جنبش فمینیست در صدد بی اهمیت کردن و تقلیل تفاوت های حقوقی و اجتماعی زنان و مردان بود.

وی گفت: به تدریج مرادشان از واژه «جندر» تفاوت های فرهنگی و اجتماعی و عناصر غیر بیولوژیکی شد و از این جهت که مرزهای جنسیت همواره تغییر می کند و مورد نفوذ قرار می گیرد و صورت بندی جدید پیدا می کند، این تعبیر زمینه ساز معناشناسی جدید در واژه «جندر» شد و امروزه مراد از «جندر» فقط زن و مرد نیست، بلکه انواع جنسیت ها است.

علاسوند گفت: امروزه معنای واژه جندر از این مفهوم که «تفاوت های مرد و زن بیشتر از آن که بیولوژیکی باشد، فرهنگی است» تغییر کرد به این که «ما نباید انسان ها را به مرد و زن تقسیم کنیم بلکه ما می توانیم 5 جنسیت داشته باشیم و یا اصلا جنسیت مطرح نباشد» و این مسأله در اجلاس های منطقه ای در حوزه بحث جنسیت و زنان دائم دنبال می شود.

وی با اشاره به سیر تحول معنایی واژه «جندر» در سازمان ملل ابراز داشت: در ابتدا شعار سازمان ملل «زنان و توسعه» بود که به دنبال تساوی صوری زنان و مردان بود و بعد گفتند ما نیاز به تساوی بنیادی داریم و شعار خود را به «جنسیت و توسعه» تغییر دادند و گفتند که ما باید به دنبال تساوی زنان و مردان در نتایج برویم، نه در فرصت ها.

عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات زن و خانواده افزود: واژه عدالت آمد تا بگوید که گاهی برابر دانستن افراد می شود ناعدالتی ولی فمینیست از جریان هایی بود که برابر دانستن عدالت با برابری را مثبت ارزیابی کرد و از برابری برای نشان دادن دیدگاه خود استفاده کرد و مفهوم عدالت را برای رفتارهای برابری خواهانه رادیکالتری استفاده کرد یعنی برابری در برابری که همان برابری در نتایج است.

وی با بیان این که ما در داخل کشور ساده انگارانه با این مسأله برخورد کردیم، اظهار داشت: در داخل سه رویکرد وجود دارد؛ یک عده از نظر علمی و آکادمیک وارد این عرصه شده اند و همین پروژه فمینیستی را دنبال می‌‌کنند و رویکرد دوم افرادی هستند که فکر می کردند که دارند ابداع مفهوم می کنند و زمانی که این واژه را طرح کردند، از سوابق این مفهوم بی اطلاع بودند و به شرافت عدالت اکتفا کردند.

علاسوند افزود: دسته سوم سعی کردند که این واژه را در داخل تئوریزه کنند و برای آن مبانی چیدند و به قصد مفاهمه با غرب همین واژه را استفاده کردند و معنای خاص خود را مد نظر داشتند که این هم به نظر می رسد که اشتباه استراتژیک مهمی است که ما را از همه نظر دچار مشکل می کند.

در ادامه، حجت الاسلام والمسلمین بستان با بیان این که نوعاً اندیشمندان ما عدالت را به معنای تساوی نگرفته اند و بیشتر انصاف را ملاک قرار دادهاند، گفت: تقابل و تفاوت ما با غرب، اختلاف در تطبیق است نه در مفهوم؛ زیرا مشکل، مشکل فلسفه حقوقی است و اگر حقوق زن را بپذیرند، دیگر تعریف عدالت مطرح نیست و هر کس باید حق خود را دریافت کند.

وی با بیان این که ما به لحاظ فرهنگی در حوزه عدالت جنسیتی متأخر از غرب هستیم و با فضایی رو به رو هستیم که دخالتی در آن نداشتیم و در برابر کار انجام شده قرار گرفته ایم، افزود: ما مفاهیم بکری در سنت معنایی خود داریم که جنبه نوآوری دارد و اگر این حالت باشد، ما ملزم نیستیم که زیر چتر غربی ها باشیم و از مفاهیم آنان استفاده کنیم و دستمان بازتر است.

عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه تصریح کرد: مثلاً در حوزه کنترل اجتماعی آنها مفهوم سازی کردند ولی ما امر به معروف و نهی از منکر را داریم و خیلی از مفاهیم دیگری مانند مفهوم ولایت فقیه که در سنت فکری خودمان داریم ولی از آن استفاده نکرده ایم و یا کمتر روی آن مانور داده ایم.

وی ابراز داشت: در برابر مفهوم سازی های صورت گرفته توسط فرهنگ غرب که تقدم هم دارد و روی این مفاهیم سیال مانند جنسیت کار کرده، ما احساس می کنیم که دستمان خالی است و شاید به سادگی نتوانیم یک مفهوم رقیب را به کار ببریم؛ بنابراین در این موارد در مقاطعی ما ناچار هستیم که از همان مفاهیم غربی به صورت مقید استفاده کنیم.

حجت الاسلام والمسلمین بستان با اشاره به مقید کردن مردم سالاری در نظام اسلامی به مردم سالاری دینی خاطرنشان کرد: تا جایی که بشود باید از این راهکار در زمینه های مشابه استفاده کنیم و اگر هم نتوانیم قید بزنیم باید توضیح بدهیم که مراد ما از استفاده کردن از این واژه چیست.

وی با بیان این که من حساسیت داشتن نسبت به استفاده از مفاهیم غربی را رد نمی کنم، خاطرنشان کرد: در مواردی که راهی جز قید زدن وجود ندارد، نباید بحث واژه یا عبارت را به قدری بزرگ کنیم که راه تفاهم و گفتوگو را ببندیم، زیرا واقع قضیه این است که درگیری و مشکل اصلی ما در خود این عبارت یا واژه نیست، بلکه در مفهوم و مراد از آن واژه است. 

آرشیو

تصویر روز

صوت هفته

تلاوت جزء سی

قرآن کریم

ویدئوهای متنخب

Loading...
خانه | بازگشت |
Guest (PortalGuest)


مجری سایت : شرکت سیگما