ماموریت ها و فعالیت های میز آموزش و پرورش قطب های فکری فرهنگی1397/5/27 شنبهماموریت ها و فعالیت های «میز آموزش و پرورش» قطب «بنیادهای نظری و نظام متقن علوم اسلامی و انسانی» دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم تبیین شد.به گزارش دبیرخانه شورای راهبری دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، در سالهای اخیر با تصویب هیات امنای دفتر تبلیغات اسلامی، رویکرد مساله محوری در برنامه های این دفتر اتخاذ گردید و با انجام مطالعات گسترده در حوزه فرهنگ و با عنایت به ظرفیت های بالفعل و بالقوه مجموعه، مسائل کلیدی بعنوان محور برنامه و اقدامات این دفتر انتخاب گردید. به منظور بررسی فعالیت های میز آموزش و پرورش که زیر مجموعه قطب بنیادهای نظری و نظام متقن علوم اسلامی و انسانی است با دکتر اعتصامی رئیس این میز به گفتگو نشسته ایم که در ادامه از پیش رو میگذرانیم: معرفی اجمالی از فعالیت های پیش روی میز بفرمایید؟ ماموریت اصلی و کلی شما چیست؟ یکی از مسائل مورد توجه قطب بنیادهای نظری و نظام متقن علوم اسلامی و انسانی دفتر تبلیغات، در سالهای اخیر، نهاد آموزش و پرورش و مسأله ها و چالشهای آن بوده است. که بدلیل اهمیت و گستردگی موضوع آموزش و پرورش، مقرر شد بصورت جداگانه و به عنوان یک میز در این قطب مورد توجه قرار بگیرد، به همین جهت و بر اساس سند تحولی که مورد توجه مقام معظم رهبری بود و نیازمند به پیگیری جدی داشت، در قطب بنیادهای نظری، میز آموزش و پرورش تاسیس شد تا همکاری جدی بین آموزش و پرورش و دفتر تبلیغات، بخصوص در مسائل مبتلابه شکل بگیرد. میز آموزش و پرورش پیگیر یکسری برنامه ها و مسائل کلان آموزش و پرورش است که میتوان به برخی از آنها اشاره کرد؛ یکی از مهمترین مباحث، رابطه علم و دین و برنامه های درسی است، که در این زمینه با همکاری سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی و نهادهای دیگر دفتر تبلیغات به جمع بندی رسیدیم، تا همایشی برگزار کنیم و پیشنهاد ارسال مقالات و مواردی از این قبیل داده شده است و انشاا... در این همایش نسبت علم و دین و تاثیر آن بر برنامه های درسی مورد بررسی قرار می گیرد و می تواند زمینه ای باشد برای مولفین و برنامه ریزان درسی که در راستای این موضوع اقدام کنند. یکی از ارکان مهم آموزش و پرورش معلم است و میز آموزش و پرورش در حال پیگیری اقداماتی در این زمینه است، یکی از مهم ترین اقدامات اساسی و بنیادی که می تواند ریشه کارهای دیگر شود، رسیدگی به وضعیت فعلی جامعه معلمان از نظر میزان بینش، تفکر و معرفت دینی، اعم از معلمان دروس دینی و سایر معلمان علوم تجربی و علوم انسانی است و اینکه توانمندیهای معلمان ما در حوزه معرفت دینی چقدر است. تربیت دینی، هدف اصلی و نهایی مجموعۀ درسهاست. و همه برنامه ها به نحوی روی تربیت دینی موثر واقع می شوند. لذا سنجش تونمندی معلمان یک امر ضروری است . میز آمورش و پرورش بعد از پیمایش و بدست آوردن نتایج مطلوب، تصمیم دارد تا پیشنهادهایی جهت تقویت معرفت دینی مجموعه معلمان و دبیران در آموزش و پرورش ارائه کند و به میزانی که میز توانایی عمل داشته باشد، با همکاری سایر بخشهای دفتر و دانشگاه فرهنگیان آنها را عملی نماید. البته این پیمایش یکی دو سال طول میکشد، ما از سال گذشته شروع کردیم و امسال به نظرخواهی میرسیم تا با معلمان آموزش و پرورش به نتیجه مطلوبمان در این پیمایش برسیم. برآیندی از فعالیت ها و آنچه که انجام می گیرد را بفرمایید ؟ یکی دیگر از اقدامات ما که یک برنامه بین نهادی است و در ارتباط با دانشجو معلمان است و با دانشگاه فرهنگیان در حال انجام است، دوره های برگزاری دوره‌های آموزشی برای دانشجو معلمان، با همکاری نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه فرهنگیان بخصوص حجت الاسلام و المسلمین آقای دادگر است که در این مورد جلسات متعدد و مکرری تشکیل شده و برنامه هایی تنظیم شده و در تابستان قسمتی از آن اجرا خواهد شد. از فعالیت های دیگر ما، برگزاری جلسات با برنامه ریزان حوزه کتابهای درسی در آموزش و پرورش در رابطه با برخی از رشته های حوزه علوم انسانی است، مثلا در بحث علوم اجتماعی و معلمین علوم اجتماعی، برنامه ای برای معلمین این حوزه با همکاری گروه درسی و مولفین کتابهای درسی، حوزه علوم اجتماعی در تابستان تدارک دیده ایم. یکی دیگر از برنامه‌ها تدوین مستندات تلویزیونی در مسائل کلان آموزش و پرورش است، قرار است این مسأله ها را به بحث و گفت وگو بگذاریم، تا بتوانیم بحث های چالشی با دیدگاه های مختلف را تهیه کنیم. این مستندات هم مراحل مقدماتی آن طی شده، موضوعات مورد نظر احضاء شده و توسط مجری طرح در حال اقدام است و انشاا... برخی از برنامه به مرحله عمل در بیاید. چه میزان از فعالیت های اولویت دار شما پیش رفته؟ برنامه ها بعلت زمانبر بودن بطور متوسط ممکن است سه الی چهار سال بطول بیانجامد، لذا به نظرمان درصد مطلوبی از مقدمات پیش رفته ولی کلیه برنامه ها ذیل مباحث چالشی و اهم موضوعاتی که در آموزش و پرورش در جریان است، بخصوص در جهت سند تحول آموزش و پرورش که در دست اجرا و اقدام می باشد، قرار گرفته است. در سال اولی که این میز تعریف و تشکیل شد، بدلیل اینکه کار جدیدی بود و صرفا مباحث نظری از جنس علوم انسانی نبود، مقداری تعامل و مشورت و گفتگو کردیم تا اینکه بالاخره جایگاه میز آموزش و پرورش مشخص شد، در حال حاضر در روال طبیعی و خوبی افتاده و این کار برای دفتر تبلیغات، بعنوان یک بازوی مهم در حوزه علمیه، و به لحاظ ورود به یکی از مباحث اساسی در کشور، از اهمیت خاصی برخوردار است و دفتر نیز به آن اعتنایی جدی کرده و امیدواریم با برنامه هایی که در دست اقدام داریم در یکی دو سال آینده آثار اقدامات این میز را مشاهده کنیم. آیا هماهنگی لازم بین میز ها و صفوف وجود دارد؟ میزان همکاری صفوف با شما چقدر است؟ همکاری ما با صفوف مرتبط بصورت مطلوبی در جریان است، بطور مثال، برنامه های تربیت محوری با همکاری معاونت تبلیغ دفتر در سال گذشته آغاز شده، بدین صورت که در حدود بیست مدرسه به شیوه جدیدی، روحانیون و طلابی که با کار تربیتی، نه صرفا برگزاری نماز، آشنا هستند، با حضور مستمر در مدرسه به به فعالیت تربیتی میپردازند . امسال شکل نمونه اینکار انجام شد و انشاا... در سال آینده توسعه پیدا خواهد کرد، همچنین با شعبه های دفتر در مشهد و اصفهان هم طرح های مشترکی را اجرا کردیم، ولی سعی مان این است که در سال آینده همکاری موثرتری با صفوف داشته باشیم. تا چه حد مساله محوری در میز آموزش و پرورش اعمال شده؟ آموزش و پرورش خودش یکی از مسائل عمده و اصلی نظام جمهوری اسلامی ایران است، بخصوص در سال های اخیر که مقام معظم رهبری به تحول در آموزش و پرورش توجه کردند. مساله های متعددی پیش روی میز آموزش و پرورش هست، از قبیل مساله علم و دین، مساله معلم و وظایف معلم در شرایط جدید فرهنگی و جهانی و کارهایی که می تواند در بحران تربیتی در عصر حاضر انجام دهد، برنامه درسی مطلوب و با نگاه تربیت دینی، سبک زندگی اسلامی و تفاوت آن با بسک زندگی غربی و چگونگی ورود به آن ئر آموزش و پرورش و اصولا نقد بنیادهای نظری آموزش وپرورش مدرن و برنامه هایی که الگوی آن از اروپا می آید و با زمینه های خاص و جهت داری که با فرهنگ اروپا مناسب بوده وارد کشور ما شده و تأثیرات عمیقی بر جا گذاشته است. تلاش های عظیمی در آموزش و پرورش و نهاده های دیگر صورت گرفته تا وضع موجود نقادی شده و آموزش و پرورش به معیارهای تربیت دینی نزدیک شود و از آثار نامطلوب وضع موجود کاسته گردد، ولی این امر زمانبر هست و برنامه های درسی مبتنی بر اندیشه های دینی، یک کار تدریجی است . یکی از ابزار آن سند تحول است که به این کار کمک میکند . چالش ئیگری که پیش رو داریم این است که چگونه برنامه ها و کتاب های درسی را با سند تحول تطبیق دهیم وبا آن هماهنگ سازیم. بطور مثال برنامه های درسی در حوزه علوم انسانی و تجربی در غرب، بیشتر بر دیدگاه های تجربه گرایی و پاسخ به سبک زندگی سکولار تدوین شده است . این رویکرد در تألیف کم و بیش در کتابهای درسی ما مشاهده میشود. لذا ما باید بتوانیم در زمانی نسبتا کوتاه، آنرا متناسب با اندیشه ها و معارف دینی تغییر دهیم و اصلاح کنیم، البته نه با یک رویکرد صرفا تجویزی بلکه باید به نتیجه های علمی در این زمینه برسیم و با استفاده از اندیشمندان برزگ حوزه بتوانیم آنرا اعمال کنیم. در همین جا متذکر میشوم که یکی از مسأله های ما رسیدن حوزه‌های علمیه به توانمندی لازم برای مشارکت در تحول و اعتلای آموزش و پرورش است. ما تلاش میکنیم بحث و گفت و گو بخصوص در مسأله‌های نظری و بنیادی آموزش و پرورش به یک گفت و گوی رایج در حوزه‌های علمیه تبدیل شود و برنامه هایی هم در این زمینه داریم. مهمترین ضعف ها، نقاط قوت، فرصت ها و چالش هایی که با آن مواجه اید چیست؟ به ترتیب اولویت بیان بفرمایید؟ مهمترین نقطه قوت ما این است که پشتوانه میز آموزش و پرورش نهادی است بنام حوزه علمیه قم، که اصولا با دیدگاه تعلیم و تربیت، این نهاد ایجاد شده و در سال های اخیر ارتباط بیشتری با آموزش و پرورش برقرار کرده است. اما اینکه چگونه با آموزش و پرورش مراوده عمیق و مؤثرداشته باشد و چه اقداماتی برای آموزش و پرورش انجام بدهد، مورد بحث و مذاکره بوده است. دو سه تشکیلات مرتبط با آموزش و پرورش در حوزه داریم که با گسترده تر و بنیادی تر عمل نماید. اما یک چالشی در اینجا داریم و آن اینکه برای اقشاری از حوزه، هنوز آمورزش و پرورش بعنوان مساله اصلی در نبامده است، یکی از اهداف ما این است که آموزش و پرورش را به یکی از مسائل اصلی حوزه علمیه که باید روی آن سرمایه فکری و عملی بکند، تبدیل کنیم و به تعبیر دیگر حوزه‌های علمیه خود را متولی محتوای علمی آموزش و پرورش تلقی بکند، ما از توانمندی حوزه در این زمینه به خوبی می توانیم در تدوین و تالیف برنامه های درسی و در حوزه های علوم انسانی، در نقد و بررسی آموزش و پرورش و سیستم تربیت معلم آموزش و پرورش به نحوه مطلوب استفاده کنیم. چه پیشنهادی جهت ارتقای میز دارید؟ با توجه به اینکه همکاری خوبی در بخش میز و مدیریت دفتر وجود دارد، از حجت الاسلام و المسلمین دکتر واعظی و نیز آقای دکتر پارسانیا که به این مسأله مهم کشور یعنی ارتقا و تحول درآموزش و پرورش اهتمام دارند و بخشی از امکانات دفتر در خدمت این امر مهم قرار داده اند تشکر میکنم . البته ما نیازمند به ارتباط وسیع تر و دقیقتری هم با سایر بخشهای دفتر و خود آموزش و پرورش هستیم، و باید ارتباط علمی دقیقتر و مؤثرتری با بخشهای نظری آموزش و پرورش داشته باشیم.