مرجعیت علمی قرآن از دیدگاه مقام معظم رهبری1397/11/28 يكشنبهدر ادامه سلسله جلسات کارگروه مرجعیت قرآن، مرجعیت علمی قرآن از دیدگاه مقام معظم رهبری بررسی شد.به گزارش روابط عمومی دفتر تبلیغات اسلامی، مرتضی غرسبان، دبیر میز توسعه و تعمیق فرهنگ قرآن در گزارشی به موضوع جلسات اولیه کارگروه با بحث مفهوم شناسی مرجعیت علمی قرآن اشاره نمود و افزود: این کارگروه در جلسات متوالی به بحث مفهوم شناسی مرجعیت علمی قرآن از دیدگاه مفسرین، علما و بزرگان پرداخته و بحث های جدی و نظریات متفاوتی در بین اعضای کارگروه مطرح گردیده است. وی افزود: در جلسه چهاردهم کارگروه نیز که با موضوع مرجعیت علمی قرآن از دیدگاه مقام معظم رهبری تشکیل شد، جناب حجت الاسلام و المسلمین دکتر اعرابی، نتایج تحقیقات خود در این خصوص را ارائه نمود و مورد نقد و بررسی اعضا قرار گرفت. در ادامه به به بخش های مهم ارائه حجت الاسلام و المسلمین اعرابی که حاوی نکات کلیدی بیانات مقام معظم رهبری در خصوص مرجعیت علمی قرآن است، اشاره می کنیم: حجت الاسلام و المسلمین اعرابی، عضو کارگروه مرجعیت علمی قرآن با بیان اینکه، وقتی به مطالعه و بررسی بیانات رهبر معظم انقلاب می پردازیم، یک ثباتی در سخنان ایشان وجود دارد، گفت: بنده که بیانات ایشان را از زمان ریاست جمهوری تا حالا مورد بررسی قرار دادم، هیچ تناقض در این مورد پیدا نکردم و معلوم میشود که ایشان با بصیرت وارد این موضوع شده است. وی افزود: معظم له تحلیلشان این است که ما دچار مضراتی خصوصاً در علوم انسانی شده ایم؛ علوم انسانی موجود، علومی است که خداناباوران و دینستیزان تولید کردهاند و آن را بر جوامع علمی از جمله بر مسلمانان دیکته کردهاند و ما مسلمانان هم مقلدانه این علوم را دریافت کردهایم. غرب اولین تیشه را به ریشه دین زده است و این علوم را بر اساس دینستیزی یا حداقل بر اساس دین ناباوری تولید کرده است. که ریشه این در ستیز کلیسا با علم است تحقیقات علمی در غرب در ستیز با آن چیزی بود که آن را دین می پنداشتند. حجت الاسلام و المسلمین اعرابی با بیان اینکه عنوان «مرجعیت علمی قرآن» فقط یک بار در بیانات ایشان بکار رفته است ولی بیانات فراوانی در راستای مرجعیت علمی قرآن داشته اند، اظهار داشت: ایشان در مورد مرجعیت علمی قرآن می فرماید: «مسلمانان باید مواد، مبانی و اهداف علوم را بر اساس معارف قرآنی و جهان بینی الهی و انسان شناسی اسلامی سامان دهند و قرآن کریم این ظرفیت که مرجع و منبع علوم قرار بگیرد را دارد.» ایشان(مقام معظم رهبری) می فرماید: «ما در باب علمیات(علوم)، مسائل اقتصادی و نظامی و سیاست خارجی و ارتباطات اخلاقی خود را بایستی از دین در بیاوریم. (باید) پایههای علوم انسانی مبتنی بر تفکر اسلامی و جهانبینی اسلام را مستحکم کرد. وی در بخشی دیگر از سخنان خود افزود: علما موظفاند نظریات اسلامی را در این زمینه از متون الهی بیرون بکشند. ریشه و پایه و اساس علوم انسانی را در قرآن باید پیدا کرد یکی از بخشهای مهم پژوهش قرآنی این است. باید در زمینههای گوناگون به نکات و دقایق قرآن توجه کرد و مبانی علوم انسانی را در قرآن کریم جستوجو کرد و پیدا کرد. این یک کار بسیار اساسی و مهم است. اگر این شد، آن وقت متفکرین و پژوهندگان و صاحبنظران در علوم مختلف انسانی میتوانند به این پایه و بر این اساس بناهای رفیعی را بنا کنند.» این عضو کارگروه مرجعیت علمی قرآن گفت: موردی که معظم له تعبیر مرجعیت علمی قرآن را استفاده نموده، اینجاست که می فرمایند: «مسئله قرآن و مرجعیت قرآن و رجوع به قرآن و استفهام از قرآن در مسائل گوناگون فکری و علمی و اجتماعی و سیاسی و حکومتی و مانند اینها خیلی مهم است. مرجعیت علمی قرآن به این است که علوم را از آن ریشه به اصطلاح غیردینی یا بعضاً ضد دینی آن جدا کنیم و به یک منشأ قرآنی و یک منشأ دینی و وحیانی متصل کنیم.» حجت الاسلام و المسلمین اعرابی افزود: همچنین مقام معظم رهبری در بیانات مختلف و برای مخاطبهای گوناگون مسئله مهجوریت قرآن را مطرح نموده و لزوم بازگشت به قرآن کریم در همه زمینهها را بازگو نمودهاند؛ ایشام می فرمایند: «مشکل بزرگ مسلمانان دنیا دوری از قرآن است؛ علاج هم برگشت به قرآن است. قرآن برای شناخت و معرفت است. این قرآن یک اقیانوس بیپایان است، خیلی حقایق است، نه خیلی، بلکه بیشتر حقایق عالم را که ما میتوانیم از قرآن بفهمیم هنوز نفهمیدهایم. این انزوای قرآن از حوزههای علمیه و عدم انس ما با قرآن، برای ما خیلی مشکلات درست کرده است و بعد از این هم خواهد کرد و به ما تنگنظری خواهد داد.» وی با اشاره به اینکه در بحث قلمرو مرجعیت علمی قرآن، همه مسائل نظری و علمی مورد نیاز جامعه میتواند در قلمرو مرجعیت علمی قرآن قرار گیرد، بیان داشت: اما در بیانات مقام معظم رهبری، روی علوم انسانی تأکید بیشتری شده است. عمومیت قلمرو مرجعیت علمی قرآن ازآن روست که قرآن با مواد همه علوم برخورد دارد و از همه ابعاد هستی سخن به میان آورده است. عضو کارگروه مرجعیت علمی قرآن در میز توسعه و تعمیق فرهنگ قرآن خاظرنشان کرد: معظم له چند راهکار بسیار عالی ارائه داده اند که اگر ما این راهکارها را دستور کارمان قرار بدهیم، می توانیم در فرصت کوتاهی به تولید علم بر اساس مرجعیت علمی قرآن برسیم. این موارد عبارتند از: فراگیری مایههای علوم از فرهنگ علمی گذشته اسلامی؛ اقتباس از علوم غربی و پرهیز از ترجمه صرف و تقلید؛ شناخت نحوه پایهریزی عناوین و صورتبندی مسائل و تدوین مبانی علمی و فلسفی؛ بررسی و استخراج مبانی قرآنی و اسلامی علوم؛ متد استنباط کارآمدی مراکز علمی و بهروز شدن تشکیل میزگردها و کرسیهای نظریهپردازی و نواندیشی (در کمال آزادی)